Λεφτά Υπάρχουν — Και τι τα κάναμε
Προοίμιο
Τα τελευταία χρόνια «μπήκαν» στη χώρα δεκάδες δισ. από RRF/ΕΣΠΑ/ΚΑΠ, με υποσχέσεις για δίκτυα, ύδρευση, ψηφιακή γεωργία, προσιτή στέγη. Η δική μας αποτίμηση έδειξε ότι μεγάλο μέρος αυτής της υπόσχεσης εκφυλίστηκε σε διαχείριση τύπου ΟΠΕΚΕΠΕ: απορρόφηση χωρίς μετασχηματισμό, καθυστερήσεις, σπασμωδικές προκηρύξεις και «μετρήσεις» που γράφουν ροές αλλά όχι αποτέλεσμα. (EconScope by The Agora Review) Παράλληλα, οι αφηγήσεις στα media κινήθηκαν συχνά συγχρονισμένα με τις ροές του Ταμείου, αντί με την ουσία των έργων. (EconScope by The Agora Review)
Αν κάτι χρειαζόμαστε, είναι νέο αναπτυξιακό μοντέλο — μετρήσιμο στην ευημερία (παραγωγικότητα, στέγη, υπηρεσίες) και όχι μόνο στην αύξηση ΑΕΠ. (EconScope by The Agora Review) Η ΔΕΘ 2025 δεν είναι αυτό το μοντέλο.
ΔΕΘ 2025: Γιατί το πακέτο είναι πληθωριστικό
Το πακέτο (~€1,6–1,7 δισ.) αυξάνει τη ζήτηση ακριβώς εκεί όπου η προσφορά είναι σφιχτή — κυρίως στη στέγαση και στις υπηρεσίες/τρόφιμ
Πακέτο ~€1,6 δισ. από το 2026: οριζόντιες μειώσεις συντελεστών (–2 μ.μ.), μηδενικός φόρος ≤25 ετών έως €20.000, 9% για 25–30, ελαφρύνσεις πολυτέκνων/συντάξεων, προσαρμογές στη φορολογία ενοικίων, καθώς και νέες κατοικίες σε πρώην στρατόπεδα. Η κυβέρνηση το «δένει» με πρωτογενές πλεόνασμα/καλύτερες εισπράξεις. (AP News, Reuters)
- Μειώσεις φόρων: –2 ποστ. μονάδες σε κλίμακες, μηδενικός φόρος για ≤25 ετών (εισόδημα ≤€20.000), 9% για 25–30, ειδικά κλιμάκια για οικογένειες και συντάξεις.
- Ακίνητα/ενοίκια: νέος συντελεστής 25% για εισόδημα €12–24 χιλ. από μισθώματα.
- Στέγαση: ~2.000 νέες κατοικίες σε στρατόπεδα.
Συνολικό μέγεθος: ~0,7–0,8% ΑΕΠ.
Το 2025 η κεφαλίδα «κολλάει» σε στέγαση/υπηρεσίες/τρόφιμα: ο HICP Ιουλίου έτρεξε +3,7% με βαρύτητα από Στέγαση και Ξενοδοχεία–Καφέ–Εστιατόρια, ενώ τα Τρόφιμα παρέμειναν αυξημένα. (ELSTAT)
Μετάφραση: η ζήτηση που θα απελευθερώσει το πακέτο θα πέσει ακριβώς σε αγορές με στενή προσφορά.
- Στέγαση: +6,6% (CPI Ιούλ. 2025)
- Ξενοδοχεία–Καφέ–Εστιατόρια: +6,4%
- Τρόφιμα: +3,7%
Ο πυρήνας (services) μένει «κολλημένος».
- Υψηλή Οριακή Ροπή προς Κατανάλωση (Marginal Propensity to Consume-MPC) των δικαιούχων (νέοι, οικογένειες, συνταξιούχοι) → περισσότερη κατανάλωση τώρα, όχι αποταμίευση. Με δεδομένο το μέγεθος (~0,7–0,8% ΑΕΠ), η «ένεση» είναι αρκετή για να φανεί στις τιμές όπου η προσφορά δεν ακολουθεί. (AP News)
- Στέγαση: στενός σωλήνας προσφοράς. Οι άδειες/όγκος οικοδομής βούτηξαν το α’ τρίμηνο 2025 (–29% άδειες, –43% επιφάνεια, –33% όγκος· στον Μάρτιο η πτώση ξεπερνά το –40%). (ELSTAT)
- Ζήτηση ήδη «ζεσταμένη»: άλλες ροές (τουρισμός, golden visa) αύξησαν διαχρονικά την τάση στις τιμές· τα νέα όρια €400k/€800k και η απαγόρευση STR για ακίνητα golden visa μετριάζουν στο περιθώριο, αλλά δεν υποκαθιστούν την έλλειψη νέας προσφοράς. (eKathimerini, Global Citizen Solutions)
Ενοίκια–φορολογία
Ο νέος φορλογικός συντελστής στα ενοίκια 25%που αφορά εισοδήματα από ενοίκια στο κλιμάκιο 12.000–24.000 € ετησίως μπορεί να αυξήσει συμμόρφωση, αλλά βραχυπρόθεσμα σημαίνει υψηλότερες καθαρές αποδόσεις, όχι πτώση τιμών.
🔎 Μέχρι τώρα:
- 0–12.000 €: 15%
- 12.000–35.000 €: 35%
35.000 €: 45%
Μετά τη ΔΕΘ:
- 0–12.000 €: 15% (μένει ίδιο)
- 12.000–24.000 €: 25% (αντί για 35% → μεγάλη ελάφρυνση)
- 24.000–35.000 €: μένει στο 35%
35.000 €: 45%
👉 Η λογική είναι να δώσει κίνητρο σε ιδιοκτήτες να δηλώσουν τα πραγματικά μισθώματα (αντί να τα υποτιμούν για να πέφτουν κάτω από το 12.000 όριο).
📉 Θεωρητικά αυτό μπορεί να φέρει περισσότερα ακίνητα στη δηλωμένη μακροχρόνια αγορά.
📈 Όμως βραχυπρόθεσμα σημαίνει ότι οι ιδιοκτήτες στην κλίμακα 12–24k πληρώνουν λιγότερο φόρο → αυξάνεται το καθαρό τους εισόδημα. Αν δεν υπάρξει πραγματική αύξηση προσφοράς, η αγορά δεν θα δει χαμηλότερα ενοίκια, απλώς πιο κερδισμένους ιδιοκτήτες.
«Αντίβαρα» της ΔΕΘ στην προσφορά στέγης: σωστή κατεύθυνση, μικρή κλίμακα
Οι ~2.000 νέες κατοικίες σε στρατόπεδα είναι θετικό σήμα προσφοράς, αλλά δεν «σπάνε» την αγορά Αθήνας/Θεσσαλονίκης. Θέλει χιλιάδες/έτος, fast-track αδειοδοτήσεις και κινητοποίηση κενών (εδώ η συγκριτική αποτίμηση στεγαστικών προτάσεων 2023–25 δείχνει τι λείπει σε κλίμακα/στοχοθέτηση). (AP News, EconScope by The Agora Review)
Η ελάφρυνση στο €12–24 χιλ. δηλωμένου εισοδήματος από μισθώματα μπορεί να φέρει μερική μετατόπιση προς τη μακροχρόνια και μεγαλύτερη διαφάνεια — όμως βραχυπρόθεσμα αυξάνει το μετά-φόρων εισόδημα των ιδιοκτητών χωρίς δέσμευση τιμών· σε συνθήκες έλλειψης προσφοράς, αυτό κεφαλαιοποιείται εύκολα. (Reuters)
Ο Κώδικας Διαφάνειας (κανόνας «χαμηλότερη 30ημέρου») και οι επεκτάσεις των μέτρων ελέγχου/περιορισμού προσφορών μετά από αυξήσεις, καθάρισαν την εικόνα στο ράφι. Καλό διαρθρωτικό βήμα — αλλά δεν αυξάνει παραγωγή/logistics. Αν πέσει επιπλέον ζήτηση, μέρος θα περάσει ξανά σε τιμές. (ESM Magazine, eKathimerini)
🔽 Τρόφιμα: Από το καλάθι στο εισόδημα — γιατί τα καρτέλ μετράνε
Ο πληθωρισμός στα τρόφιμα το 2024–25 αποκλιμακώθηκε μεν από τα «σοκ» του 2022–23, αλλά παρέμεινε επίμονα υψηλός. Τα μέτρα της κυβέρνησης (κανόνας «30 ημερών» για προσφορές, εντατικοποίηση ελέγχων) είναι βήμα στη σωστή κατεύθυνση — περιορίζουν τις στρεβλώσεις και τις «ψευδο-εκπτώσεις».
Όμως, όπως έχουμε ήδη αναλύσει στο Decoupling Growth from Prosperity, η πραγματική λύση δεν είναι αποσπασματικές παρεμβάσεις· είναι η διαρκής ενίσχυση του ανταγωνισμού και η εξάρθρωση καρτέλ ή ολιγοπωλιακών πρακτικών σε κρίσιμους κλάδους (π.χ. σούπερ μάρκετ, καύσιμα, logistics).
📌 Γιατί έχει σημασία αυτό;
- Σε αγορές με περιορισμένο ανταγωνισμό, οι μειώσεις κόστους δεν περνούν ποτέ στον καταναλωτή.
- Αντιθέτως, οι επιχειρήσεις «κλειδώνουν» υψηλά περιθώρια, και κάθε έξτρα φοροελάφρυνση ή εισοδηματική ενίσχυση μετατρέπεται σε πληθωρισμό.
- Έτσι, οι καταναλωτές νιώθουν ότι «τα λεφτά δεν φτάνουν», όσο κι αν αυξάνονται οι ονομαστικοί μισθοί ή μειώνονται οι φόροι.
Η Ενισχυμένη Επιτροπή Ανταγωνισμού πρέπει να λειτουργεί ως γραμμή άμυνας του πραγματικού εισοδήματος:
- Συνεχείς έλεγχοι σε αλυσίδες τροφίμων και καυσίμων.
- Βαριές κυρώσεις σε πρακτικές συντονισμού τιμών.
- Εργαλεία διαφάνειας για να διασφαλίζεται ότι οι μειώσεις κόστους (π.χ. ενέργειας, μεταφορών) μετακυλίονται στην τελική τιμή.
Συνδυαστικά με μια πιο δυναμική αγορά εργασίας (ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης, αύξηση κατώτατου μισθού σε γραμμή με την παραγωγικότητα), αυτή η στρατηγική είναι ο μόνος τρόπος να δούμε πραγματική αύξηση αγοραστικής δύναμης. Διαφορετικά, το όφελος από τα μέτρα ΔΕΘ θα εξαϋλώνεται στο ράφι.
Τι θα έκανε το πακέτο μη πληθωριστικό (policy mix, όχι ευχολόγιο)
- Κλιμάκωση προσιτής/κοινωνικής στέγης (χιλιάδες μονάδες/έτος), με fast-track και σταθερούς κανόνες — αλλιώς το σοκ ζήτησης «γράφει» σε ενοίκια. (ELSTAT)
- Στοχευμένα ανταλλάγματα για επαναφορά κενών ακινήτων στη μακροχρόνια (φοροκίνητρα συνδεδεμένα με ανώτατο μίσθωμα και ελάχιστο χρόνο διάθεσης). (Η συγκριτική στεγαστική ανάλυση δείχνει πώς το «δέσιμο» αντικινήτρων-κινήτρων αλλάζει ισορροπία.) (EconScope by The Agora Review)
- Μόνιμη διαφάνεια στα τρόφιμα, η διαρκής ενίσχυση του ανταγωνισμού και η εξάρθρωση καρτέλ ή ολιγοπωλιακών πρακτικών σε κρίσιμους κλάδους (π.χ. σούπερ μάρκετ, καύσιμα, logistics), εκεί που τα περιθώρια «κλειδώνουν» — όχι οριζόντια πλαφόν. (Mondaq)
- Εξορθολογισμός Golden Visa/STR στην πράξη (το θεσμικό πλαίσιο ήδη «σφίγγει»· προτεραιότητα σε μετατροπές/ανακαινίσεις, όχι σε «κατάποση» διαθέσιμου stock). (eKathimerini)
TL;DR
Το πακέτο της ΔΕΘ, όπως είναι, αυξάνει καθαρά τη ζήτηση σε κλάδους με στενή προσφορά (στέγη, εστίαση/υπηρεσίες, τρόφιμα). Με τα σημερινά στοιχεία (HICP, πτώση οικοδομής) το καθαρό αποτύπωμα το 2026 γέρνει πληθωριστικά — εκτός αν η πλευρά της προσφοράς κλιμακωθεί γρήγορα και ο έλεγχος στη διανομή τροφίμων παραμείνει ουσιαστικός. (ELSTAT)
🧮 Πίνακας: Πληθωριστικοί Κίνδυνοι & Αντιμέτρα
| Τομέας Οικονομίας | Πιθανός Πληθωριστικός Κίνδυνος | Γιατί Προκύπτει | Προτεινόμενα Αντιμέτρα |
|---|---|---|---|
| 🏠 Στέγαση & Ενοίκια | 📈 Υψηλός | Αυξημένη ζήτηση + περιορισμένη προσφορά (πτώση αδειών, Golden Visa, STR) | - Fast-track αδειοδοτήσεις - Μαζικά προγράμματα κοινωνικής/φοιτητικής στέγης - Κίνητρα για αξιοποίηση κενών διαμερισμάτων |
| 🥖 Τρόφιμα & Βασικά αγαθά | 📈 Υψηλός | Υψηλή κατανάλωση + ολιγοπωλιακές πρακτικές | - Διαρκής κανόνας «30 ημερών» στις προσφορές - Ενισχυμένοι έλεγχοι Επιτροπής Ανταγωνισμού - Επενδύσεις σε logistics & εγχώρια παραγωγή |
| ⚡ Ενέργεια | 📉 Χαμηλός | Επηρεάζεται κυρίως από διεθνείς τιμές, όχι από εγχώρια ζήτηση | - ΑΠΕ & αποθήκευση ενέργειας - Προγράμματα «Εξοικονομώ» |
| 🛍️ Λιανεμπόριο / Υπηρεσίες | 📈 Μεσαίος | Η επιπλέον ρευστότητα θα πέσει σε εστίαση/τουρισμό όπου οι τιμές ήδη ψηλά | - Στήριξη ΜμΕ με φοροκίνητρα για σταθερές τιμές - Ενίσχυση προσφοράς σε κλάδους με bottlenecks |
| 💰 Δημόσια Οικονομικά | 📉 Χαμηλός | Χρηματοδότηση από πλεόνασμα, όχι νέο δανεισμό | - Διατήρηση πρωτογενών πλεονασμάτων >2% ΑΕΠ |
| 🏭 Επενδύσεις & Παραγωγικότητα | 📊 Κρίσιμος | Χωρίς παραγωγική αύξηση, η ζήτηση θα γράφει σε τιμές | - Στήριξη R&D - Scaling up micro-firms - Επενδύσεις σε τεχνολογία & κατάρτιση |
Παραπομπές (ενδεικτικές για τον αναγνώστη που «σκάβει»)
- ΔΕΘ/πακέτο μέτρων: Associated Press, Reuters. (AP News, Reuters)
- Σύνθεση πληθωρισμού 2025: ΕΛΣΤΑΤ – HICP/CPI Ιούλιος. (ELSTAT)
- Οικοδομική δραστηριότητα: ΕΛΣΤΑΤ – Building Activity (Ιαν–Μαρ 2025). (ELSTAT)
- Golden Visa: eKathimerini (όρια €400k/€800k, απαγόρευση STR), summaries νομικών/αγορών. (eKathimerini, Global Citizen Solutions)
- Κανόνας «30 ημέρες» στις προσφορές: ESM Magazine / Μοndaq / eKathimerini (παρατάσεις περιορισμών). (ESM Magazine, Mondaq, eKathimerini)
- Econscope context για RRF/επιρροή/νέο μοντέλο/στέγαση: τα αναλυτικά μας άρθρα. (EconScope by The Agora Review)
- The Guardian
